In juli 1885 verscheen de eerste buurtspoorweglijn tussen Oostende en Nieuwpoort. Het was de eerste belangrijke verwezenlijking voor de Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen (ofwel NMVB, die in 1884 werd opgericht), die in de daaropvolgende decennia haar tramnet uitgebreid zag tot in de verste uithoeken van België. Het tramnet kende haar maximale omvang in 1945, toen het volledige net ruim 4.800km besloeg. In de jaren ’50 begon de bus aan een ware zegetocht en verdrong in snel tempo de tram, eerst op de rurale en weinig winstgevende lijnen, later ook op de hoofdlijnen. Vandaag de dag rest in Vlaanderen enkel nog de kustlijn als erfenis van de eens zo verspreide buurttram…
In het VlaTAM vind je nog heel wat relicten van de NMVB, in de vorm van uniformen, typische gebruiksvoorwerpen, koersborden en lijnfilms, foto’s en film, maar uiteraard ook en vooral in de vorm van tramrijtuigen en bussen. Zo is onder meer een standaardtram uit de jaren ’30 te bewonderen, die tot diep in de jaren ’60 de Antwerpse buurtlijnen bediende, om vervolgens zijn carrière als werkwagen aan de kust te beëindigen. Ook de 200ste en laatst gebouwde type S met zijn bijwagen heeft zijn vaste stek in het museum. Deze reeks voertuigen bepaalde het gezicht van de buurtspoorwegen doorheen de jaren ’60 en ’70. Niet alleen de elektrische tram is vertegenwoordigd, maar je maakt ook kennis met de stoom- en dieseltractie. En wie dacht dat het goederenvervoer per spoor enkel een taak was voor de ‘grote’ spoorwegen, zal merken dat ook de buurttram in het levensonderhoud van heel wat Belgen voorzag…
De evolutie staat niet stil, want niet alleen de tram werd in de tweede helft van de twintigste eeuw grotendeels vervangen, ook de eerste generaties bussen zijn ondertussen al uit het straatbeeld verdwenen. Ook hun vertegenwoordigers zijn ondertussen in het museum terug te vinden. En wie kennis wil maken met het technisch vernuft van onze Belgische ingenieurs uit de twintigste eeuw, kan kennis maken met de gyrobus, een voertuig met energieopslag in een vliegwiel, een hybride bus avant la lettre, en nog de enige ter wereld in zijn soort…
